Friday, 31 July 2015

جيڪو ماڻھو ڪونه وڪاڻو،سو ئي ماڻھو موتي داڻو

#July31st  #DeathAnniversary   #IbrahimMunshi
جيڪو ماڻھو ڪونه وڪاڻو،سو ئي ماڻھو موتي داڻو......

سنڌ جي  ڏاکڻي حصي ۾ واقع،تاريخي ۽ محبتي شھر ٽنڊو محمد خان  جيڪو  مير محمد خان تعمير ڪرايو ھيو جتان ڦليلي واھ ۽ اڪرم ڪئنال جو پاڻي ھن شھر کي سرسبز بنائي ٿو.ان جي ئي تعلقي بلڙي شاھ ڪريم جي ڳوٺ جنھاڻ سومرو ۾ اسحاق سومرو جي گھر 1934ع تي جنم وٺندڙ ابراھيم منشي ھڪ اھڙو شاعر ۽ املھ انسان ھيو جنھن تي سنڌ واسي اڄ به فخر ڪن ٿا.ننڍپڻ کان ذھين ۽ چالاڪ رھندڙ ابراھيم تي ھڪ ٺيڪيدار وٽ منشي ٿي بيھڻ جي ڪري ھرڪو ھن کي منشي سڏيندو رھيو جنھن سبب ھو ابراھيم منشي سڏجڻ لڳو.ابراھيم منشي ننڍي عمر ۾ ئي شاعري جي شروعات ڪئي.. 1949ع ۾ شاعري جي شروعات ڪندڙ ، قومپرست سياست ۾ سرگرم رھندڙ ھن شاعر مارشلا جي ڪاري دور ۾ جيل جي سختين سميت جسم تي ڦٽڪا پڻ کاڌا.ھو ھڪ عام نه پر مزاحمتي  شاعر ھو.پنھنجي شاعري ذريعي سنڌ جي حقن جي ٿيندڙ خلاف ورزي خلاف کوڙ مزاحمت ڪندو ھيو.جنھن سبب ھن کي مزاحمتي شاعر پڻ چيو وڃي ٿو.ھن پنھنجي حياتي ۾ 9 ڪتاب لکيا ۽ ان جي شاعري آڊيو وڊيو ۾ پڻ ريڪارڊ ڪري محفوظ ڪيل آھي.ھن 31 جولاء 2003ع تي ھن دنيا ۾ لاڏاڻو ڪيو.
اڄ سندس 12ھين ورسي  تي ان کي ياد ڪري ڀيٽا ڏجي ٿي.
شاعري جا ڇپيل  مجموعا
1:پيغام مظلوم 1970ع
2:وڳھ جا وريام 1971ع
3:گوندر ويندا گزري
4:ڌرتي دين ڌرم 1991ع
5:ڌونئري ڏينھن ڌارا 1995ع
6:اکر اکر اک 2006ع

ڪنھن جي ٿي ھت ذات وڪامي،
ڪنھن جي ٿي ھت ڏات وڪامي.
ڪنھن جي ٿي ھت بات وڪامي ،
ڪنھن جي ٿي ھت رات وڪامي.
ھيڏي وھڪري ۾ جو نه وڪاڻو،
تنھن کي مليو جيل ۽ ٿاڻو.
جھڙو ماڻھو تھڙو ناڻو،
ھر ڪو پنھنجي اگھ وڪاڻو.
جيڪو ماڻھو ڪونه وڪاڻو،
سو ئي ماڻھو موتي داڻو.
(ابراھيم منشي)

پاران:ماھم سنڌي.

Thursday, 30 July 2015

رحمت کي زحمت بڻائيندڙ انتظامي نا اھلي/ماھم سنڌي/ميرپورخاص

رحمت کي زحمت بڻائيندڙ انتظامي نا اھلي/ماھم سنڌي/ميرپورخاص

گرميء جي موسم سنڌ واسين جا اھنج ڪنھن قراقرام جي چوٽي جيان ھميشه وڌائي ڇڏيندي آھي.بجلي جي طويل لوڊشيڊنگ ھجي،جنھن سبب پاڻي جي اڻ ھوند ،پاڻي جي وارا بندي سبب پڇڙي جي شاخن ۾ پاڻي نه پھچڻ سبب فصلن جو سوکڙو ،جنھن سبب گھڻي حد تائين غريب طبقو آزار ۾ اچي وڃي ٿو.ھڪ طرف رب پاڪ پاران افق تي اڀو ڪري ويجھو ڪيل تتل سج ٻيو مٿئين طبقي جون ڏاڍيون مڪمل طور تي پوئتي  پيل قوم کي ڪنھن گھاڻي جيان پيھي پيھي ساڻو ٿيون ڪري ڇڏين.ھن دفعي گرمي جي شدت سڀ ريڪارڊ ته ٽوڙي ڇڏيا اتي موت به پنھنجا نوان رڪارڊ ٺاھيندي وئي. 29 جون کان سنڌ جي راڄڌاني ڪراچي ۾ جئين ئي سج ڪاوڙ ڪئي ته جسماني طور ڪمزور،غريب طبقي جا فوٽ پاٿ تي رھندڙ انسان مرڻ لڳا.جسم ۾ پاڻي جي کوٽ ،ڏينھن لڳڻ ،بلڊ پريشر ھيٺ ڪرڻ  سبب ۽ ٻيا ڪيترائي سبب ھئا  جن ڪري  انسان مرڻ لڳا.ڪراچي ۾ ھوئين ئي ٽارگٽ ڪلنگ ۽ ٻين واقعن ۾ ماڻھو مرڻ معمول بڻيل آھي پر افسوس جي ڳالھ گرمي وگھي  ٻه ھزار کان کان وڌيڪ ماڻھو مري ويا. مٿان وري  انتظامي نا اھلي اھڙي شرمناڪ جو نا ئي سرد خانن ۾ انھن جي رکڻ لاء جڳھ ئي نا ئي ڪراچي جي قبرستان پئي انھن کي جاء ڏني.انھي باھ جي گرمي کان پناھون گھرندي ليلائيندي نماز استسقا جي ادائيگين بعد نيٺ سانوڻ سنڌ ڏانھن منھن ڪيو.لڳو ته ائين پئي ته ڄڻ سانوڻ به ڪو سنڌ واسين کان خفا آھي پر الله جي رحم سان ان جي رحمت باب الاسلام جي حدن اندر داخل ٿي.جٿي ماھرن جي اڳٿي ٿي چڪي ھئي ته ٻيو لاڳيتو سال ٿر ۾ ڏڪار رھڻ جا چٽا امڪان آھن.پوين سال جتي سوين معصوم ٻارڙا بک جي بيماري ،نامناسب غذا سبب  وڏي وزير جي چواڻي داين کان ويم ڪرائڻ موجب مري، مائرن جون جھوليون خالي ڪري چڪا ھئا ھن ڀيري به ٿري مائرون انھي خوف ۾ گرمي ايندي ئي مبتلا ٿي ويون ھيون ۽ رب پاڪ کان پيون عرض ڪنديون پيون رھن مولا جيڪا جھولي ٻچڙن سان ڀري ڏني اٿئي اھا ٻيھر خالي نه ڪجان.سانوڻي جي مند پنجاب صوبي کان شروع ٿي ۽ ان کي جل ٿل ڪري ڇڏيائين.عيدالفطر کان شروع ٿيندڙ تيز برساتن پنجاب ۾ سيلاب آڻي ڇڏيو.دريائن ۾ چاڙھ سبب ۽ گليشئيرز تي ڄميل برف پگھرجڻ سبب ندي نالين ۽ دريائن ۾ ايترو پاڻي چڙھڻ لڳو جو ان آبادي  طرف رخ ڪري ڏنو.پنجاب بعد جڏھن سنڌ ۾ آچر کان ٽن ڏينھن جي تيز برسات جي اڳڪٿي بعد جڏھن ان جي شروعات ٿي تي واقعي زوردار شروعات ٿي.کنوڻين جي چمڪاٽ ،گوڙن جي گجگوڙ سان سانوڻي جي مند سنڌ ۾ پير وڌايا.سڄي ٿرپارڪر ،ننگرپارڪر ،ڇاڇري جي سڪل تتل واري تي آسمان رحم جون ڪڻيون موڪلي ٿر واسين جي منھن تي شادماني واري خوشي  آڻي ڇڏي.جيتوڻڪ ته گھرن جي ڊھڻ جو خبرون به آيون پر ان ھوندي انھن جي خوشي جو ڪو ماپ تول نه ھو.ميرپورخاص ضلعي طرف ڪاھي آيل مالوند ماڻھن پڻ پنھنجي مال سان گڏ واپسي ڪئي.ڍڳين ،مينھن ،رڍن توڙي اٺن جا ڌڻ مون پاڻ ٿر طرف ٽولن جي صورت ۾ واپسي ڪندي ڏٺا.بنجر زمين سائي ٿيڻ جي پڪي آس ۾ اھي ٿري جيڪي پنھنجو ديس ڇڏي ٻين ھنڌن تي مال جي چاري سبب ڪاھي آيا ھيا ھاڻ انھن وٽ پنھنجو چارو گاھ ھوندو.بارش بعد سڄي سنڌ مان گھمڻ ويل ٿر جو اوھڙيل ڪنھن ڪنوار جيان سائو ويس ڏسڻ لاء ماڻھو پڻ ٿر واسين پاران کوليل مقامي ھُوٽل تي چانھ پاڻي توڙي ماني لا ترسڻ به ھڪ ٿر واسين لاء خوشي جي آمد آھي ڇوته سانوڻي جي ئي مند ۾ انھن جي ڪاروبار ۾ اضافو ٿئي ٿو.کنڀين ۽ ٻين ٿر جي منفرد شين جو مينھن بعد ڦٽڻ ۽ ان جي واھپري ۾ اضافو ٿئي ٿو.روڊن تي بيٺل ٻار توڙي وڏا ايندڙ ويندڙن کي وڪري لاء اشارو ڏين ٿا.اھا ته ٿي سنڌ جي ٿرپارڪر جي ڳالھ جن لاء عيد عيد جي چنڊ ڏسڻ سان  نه بلڪه مينھن جي بوندن بعد ٺھيل آسماني انڊلٽ سان ٿئي ٿي.پر  اھا ته وارياسي حصي جي ڳالھ ٿي ان سان گڏ جٿان به سنڌو بادشاھ گزري ٿو اتان جا ماڻھو امڪاني ٻوڏ سبب پريشان رھن ٿا.ھنئير سنڌو دريا تي ٻڌل گڊو بئراج وٽ پاڻي جو وڏو وھڪرو پوڻا 6 لک ڪيوسڪ جو گزري رھيو آھي.اتي سپر فلڊ جو پڻ امڪان آھي اھي وھڪرا پھرين ڪشمور ضلعي کي ھٽ ڪندا تنھن سبب  ڪمشنر  ۽  ڊي سي ڪشمور موجب  فوج پڻ طلب ڪئي وئي آھي.آبپاشي کاتي جي آفيسرن ڪنڌڪوٽ ضلعي ۽ گھوٽڪي لاء پڻ فوج طلب ڪندي پڻ تصديق ڪئي آھي ته  گڊو بئراج جي ڪمانڊ ايريا ۾ دريا جي ٻنھي ڪپن تي  85 سيڪڙو کان وڌيڪ علائقو پاڻي ھيٺ اچي ويو آھي.ڪمشنر ڪشمور پاران  نيو ٽوڙي بند جي سطح کي به 4 فوٽ مٿي ڪرڻ جو ڪم جاري ڪيو ويو آھي.گھوٽڪي جي شينڪ بند تي پيل دٻاء سبب 50 فوٽ جو گھارو لڳو.ڪمشنر موجب 4 ڪلوميٽرن تائين دٻاء شينڪ بند تي وڌي ويو آھي.پر جس ھجي فوجن کي جن پون عاقل ڇانوڻي مان ايمرجنسي تحت پھچي  وڻ وڍي ٻورين ۾ مٽي ڀري پٿر ڀري شينڪ بند تص ويل کاڌ کي بچائي وڏي تباھي کان بچائي ڇڏيو. تنھن ھوندي به  گڊو جو 60 سڪيڙو ڪمانڊ ايريا ۽ سکر جو 80 سيڪڙو پاڻي ھيٺ آھي.اھو به چيو وڃي پيو ته آگسٽ جي پھرين ھفتي ۾ اتي  گڊو وھڪرا 7 لک ڪيوسڪ تائين وڃي پھچندا.
پر آبپاشي عملدار رڳو گزريل ڏينھن کان ڪئمپون قائم ڪرڻ ۽ ميڊيا بريفنگ کان اڳتي نا وڌيا آھن.ان بعد سکر بئراج تان گزرندڙ ساڍا 5 لک ڪيوسڪ جو وھڪرو خميس تائين وڌي وڃي پوڻا 6 لک تائين پھچندو يا ان کان به وڌيڪ ٿي سگھي ٿو.ڪوٽڙي بئراج  وٽان ڏيڍ لک جو وھڪرو گزري پيو ايندڙ وقت ۾ 3 لک تائين پھچڻ جا امڪان ظاھر ٿي ويا آھن.وڏي وزير جي بيان موجب  بچاءُ بند  ٽوڙي بند، تي پاڻي جو دٻاءُ مسلسل وڌي رھيو آھي.پر ان جي مظبوطي جو ڪم به تيزي سان جاري آھي جئين آبادي واري طرف کي نقصان کان بچائي سگھجي.ڪي ڪي بند جي به مظبوطي لاء ڪم جاري آھي پٿر وغيره گھرايا ويا آھن جئين وقت سر بچاءُ ڪري سگھجي.ڪجھ ڏينھن پھرين آبپاشي کاتي جو قلمدان سنڀاليندڙ نثار کھڙو به ڪجھ اھڙي ئي مطمئن ڪندڙ ميڊيا بريفنگ ڏني جنھن موجب اھي ماڻھو جيڪي ميڊيا جي خبرن تحت ھلن ٿا سي شايد خوش ھجن باقي پاڻ وڃي معائنو ڪندڙ ماڻھو آخر ڪئين مطمئن ٿي سگھندا جن جي دماغ ۾ 2011ع جي مھا ٻوڏ جون يادون تازيون آھن.نثار کھڙو چئي پيو ته 2010ع ۾ ته اسان  سکر بئراج وٽان  13لک ڪيوسڪ پاڻي گزاريو ھو ھيل ان جي اڌ جيترو پاڻي گزارڻ ڪا مشڪل ڳالھ ناھي پر لڳي ٿو گزريل تباھي به انھن کي ڪنھن ننڍي ٻار جيان ذھن مان لھي وئي آھي.سنڌ ۾ ھيل ٻين تباھين سبب برسات جي ڪري 15 کان وڌيڪ ماڻھو جانيون وڃائي ويٺا آھن. جتي گھر جون ڇتيون ڪرڻ ،وڄ جي ڪرڻ ۽ ٻين مختلف واقعن جي ڪري اھي حياتي تان ھٿ ڌوئي ويٺا آھن.ڇا اسين 2011ع جي ٻوڏ ۽ ان جي تباھي مان ھڪ اکر ناھيون سکيا.چوڻي آھي اھي قومون ترقي ڪنديون آھن جيڪي تاريخ مان سبق سکي رھنمائي حاصل ڪن ٿيون. پر گزريل ان مھا ٻوڏ دوران ساڳي پي پي وٽ حڪومتي اختيار ھئا ھنئير به نالن جي تبديلي سان ان جا ئي ماڻھو  ڪابينا ۾ وزير آھن رڳو کڻي کاتا بدليا ھوندا.پر انھن وٽ ايترو ٽائيم نه ھيو جو پھرين کان ئي بندن جي مظبوطي لاء اپاءُ وٺن ھا.ھاڻي جڏھن دريا اٿليون کائي بندن کي ٽوڙڻ وارو آھي ته ايمرجنسي تحت ھيوي مشينري گھرائي ڪم تي لڳائي وئي آھي جئين ننڊ مان سجاڳ ئي تڏھن ٿيا ھجن جڏھن مينھن جي بوند سندن منھن تي پوڻ سبب سندن منھن آلو ٿيو ھجي.434 انساني جانيون ڳڙڪائيندڙ، 8.9 ملين ماڻھو متاثر ڪندڙ جنھن  ۾ 2.7 ٻار به ھئا،6.79 ايڪڙ آباد زمين کي تباھ ڪري فصل ساڙيندڙ  ،1.52 ملين آباد رھائشي گھر کي تباھ ڪري پٽ بڻائينداڙ گزريل مھا ٻوڏ ڇا گھٽ نقصان ڏنو ھو جو ان ڀيري پي پي لاپرواھي ڪري پنھنجا نا مڪمل ٿيل فرض لڪائي رھي آھي.جتي بارش جي رحمت سنڌ واسين جي چھري تي مرڪون آڻي ٿي اتي ئي انتظامي نا اھلي ۽ ذاتي انفرادي مفاد سبب ھڙئي ماڻھن کي لوڙڻو ٿو پوي.وقت سر ورتل اپاء ۽ اڄ جو ڪم سڀاڻي تي نه ڇڏڻ جي چواڻي تي عمل ڪجي ھا ته صورتحال ان جي ابتڙ ۽ اطمعينان بخش ھجي ھا.

http://dailymehran.net/wp-content/uploads/2015/07/editorial-page20.jpg
http://dailymehran.net/wp-content/uploads/2015/07/page-321.jpg

http://www.sindhexpress.com.pk/epaper/PoPupwindow.aspx?newsID=130294789&Issue=NP_HYD&Date=20150729#.Vbf8l_vKWCo.twitter

http://www.dailyappeal.pk/home/

ڪھاڻي:صدوري/ماھم سنڌي/ميرپورخاص

30/07/2015
ڪھاڻي:صدوري/ماھم سنڌي/ميرپورخاص

صدوري ھڪ فرمانبدار نياڻي ھئي.ڳوٺاڻي زندگي ۾ رھندڙ ھو صرف پنج درجا ئي ريگيولر پڙھي سگھي باقي مڊل اسڪول ۾ ڇھين کان اٺين درجي جا صرف امتحان ڏنائين.پنھنجن ڀينرن ڀائرن سان مائٽن سان بيپناھ محبت ڪندڙ صدوري ڪڏھن ڪا ضد آنگل يا اجائي خواھش نه ڪئي  يا ته شايد ايتري اجازت  ئي نه ھيس ھو ته ضرورتون به لڪائي ويندي ھئي.سڄي گھر جي ڪم ڪار ۾ ماءُ جو ھٿ ونڊائيندي ھئي ۽ ڪڏھن شڪايت نه ڪيائين.ھي خوبصورت گل جھڙي ڇوڪري کي علم جي تيز روشني ۽ شعور جو نامناسب پاڻي ملڻ سبب ھي پنھنجي وڻ نما شخصيت ۾ ايترو نکار نه آڻي سگھي.رنگين دنيا جي رنگنين کان پري ھي ڪنھن بليڪ ۽ وائٽ ٽي وي جيان زندگي گزاري رھي ھئي.ان جو پيءُ  الله وسايو سخت مزاج ۽ مذھبي ھئڻ سبب گھر تي تمام گھڻو رعب رکندو ھو جنھن ڪري سڄي ڳوٺ ۾ مُلا جي نالي سان مشھور ھيو.ھو نياڻين کي اعلي تعليم ڏيارڻ جي بنھ مخالف ھو آسپاس ۾ به جيڪو نياڻي کي پڙھائيندو ھو ته ھو سمجھندو ته شايد ڪو غلط ڪم ڪندو ھجي.ھو نياڻين جي ڄمڻ تي به خدا کان خفا ٿيو ھيو.پر ان جون نياڻيون ان جي ھر حڪم جون پابند ھيون.ان جون نياڻيون نه ڪي عيد برات تي شاپنگن لاء بازار وينديون ھيون نا ئي پڪنڪ تي انھن ساھيڙين سان گڏ ڪڏھن کان پارٽي يا دعوت ته ڪئي ئي ڪونه ھئي.سندن پيء ئي ڪپڙا وٺي ايندو ھو ۽ جوتا وغيره ٻيو ميڪپ جو سامان وغيره صدوري ۽ ان جي ڀيڻين کي ميسر ئي نه ھيو.اڄڪلھ ڏسبو تي نياڻيون پنھنجن مائٽن کي ايڏيون دادليون آھن جو سڄي پگھار انھن جي فرمائشن ئي تعليمي خرچ تي ئي خوشي خوشي سان پورو ڪريو ڇڏين پر صدوري کي انھي ماحول بابت ان جي دل ۾ اميد جو باقي ڪو ڪرڻو نظر ئي نه پئي آيو. ھن کي خبر ئي ڪونه ھئي ته ڇوڪريون به ڪو ايترو ميڪ اپ ھار سينگار ڪن ٿيون.جڏھن ھو 15سالن جي ٿي ته سندن پيء ھن جي منڱڻي سندس ئي سوءٽ سان ڪرائي.صدوري جي دل ۾ ته پھرين ڪو ھيو ئي ڪونه سو پنھنجي ھم عمر سوٽ کي ھن دل سان قبوليو ھيس.جيتوڻڪ انھن جا گھر ڀر ۾ ئي ھيا.صدوري سخت مزاج پيء کان لڪندي  لڪائيندي پنھنجي مڱينتر شاھد سان ٿورو ڳالھائي وٺندي  ھئي  ۽ ان جو مڱينتر به ان رشتي سان خوش ھيو .صدوري سان ھن کي پيار ٿيڻ لڳو ۽ ٻئي شادي جا سھانا خواب ڏسڻ لڳا.صدوري جي زندگي ھاڻ پھرين کان وڌيڪ خوبصورت ھئي جيتوڻڪ گھر جو ماحول ته ساڳيو ئي ھيو ٿوري غلطي ۽ ديري تي دڙڪا جھڙٻون پر ھو عادي ھئڻ سبب اھو سڀ دل ۾ نه ڪندي ھئي ۽ ھو ھر وقت شاھد جا رستا ڏسندي ھئي ٻئي ڄڻ ھڪ ٻي لاء آتا نظر ايندا ھئا.جتي اڄ ھر ڇوڪري جي ھٿ ۾ مھانگو موبائيل سيٽ آھي جنھن ۾ نيٽ جي سھولتن سميت ھر شيء ميسر آھي اتي صدوري جي ماءُ پنھنجن مائٽن سان ڳالھائڻ لاء وڏي ڪوشش بعد مڙس کي راضي ڪري ھڪ سادو موبائل سيٽ ورتو جنھن ۾ نيٽ جي سھولت ئي نه ھئي.اھو صرف انھن فون تي ڳالھائي حال چال وٺڻ لاء ورتو ھيو.ان ھوندي به الله وسايو وڏي گھري نظر رکندو ھيو موبائل تي.صدوري به آھسته آھسته پاڻمرادو موبائل ھلائڻ سکي ۽ ھاڻ ھو پنھنجي مڱينتر سان ميسيج چينٽنگ ڪندي ھئي ۽ موقعو ڏسي شاھد ان سان فون تي به ڳالھائيندو ھيو.صدوري شاھد سان تمام گھڻو خوش ھئي .ان کي سڀني شھزادن ۽ راجڪمارن کان وڌيڪ شاھد لڳندو ھيو.رشتو ته برابرمائٽن جي مرضي سان ھو پر ذھني ھم آھنگي سبب ھو ھڪ ٻئي کي ڳالھين بعد سمجھي ويا ھئا  تنھنڪري پيار جي ڪڙي انھن منجھ جڙي چڪي ھئي.صدوري فرمائشون  به ڪندي ھئي ڪڏھن چوڙين جو سيٽ ڪڏھن سرخي ته ڪڏھن بيسڪٽن جي پڙي ته ڪڏھن ڪنن جا جھمڪا وغيره  ۽ شاھد ان جو پابند ٿي جلد ئي ان کي اھي شيون آڻي ڏيندو ھيو.صدوري شاھد سان ڳنڍجڻ بعد بي حد خوش  ھئي ۽ شاھد به پنھنجي ماء جي اڳيان پيو صدوري جا ڳڻ ڳائيندو ھو ڇوته اھو رشتو ٻنھي طرف جي رضامندي بعد ٿيو ھيو.ھڪٻئي جا گھر پاسي ۾ ھجڻ ۽ سڳا سوٽ ھجڻ باوجود صدوري ۽ شاھد کا ھڪٻئي جي سٺائي جي ھاڻي خبر پئي ڇوته ھو ته ھڪٻئي کان پردو ڪري ويندا ھئا پر تنھن ھوندي به انھن ٻالڪپڻ ۾ گڏ رانديون رھيون ھيون.پر ڪجھ وڏي ٿيڻ بعد  صدوري گھر ۾ محدود ھئي ڪنھن قريبي دعوت ۾ به پنھنجي ماء ۽ ڀيڻين سان ويندي ھئي منھن سميت ان جي اکين ته بي پردو ھوندو ھيو ھن ۾ ايتري ھمت نه ھوندي ھئي جو نظر ڦيرائي سامھون وارا باغ ۽ ٻنيون ڏسي.دراصل ان ۾ ان جو ڏوھ نه ھيو پيء جي ڪاوڙ ۽ دھشت سبب ھو اندروني طور ھر وقت خوفزده ھوندي ھئي.
ھڪ ڏينھن الله وسائي ڪنھن ذاتي ڳالھ تي اٽڪاء سبب اھو فيصلو ڪيو ته ھاڻي مان صدوري جو رشتو ٽوڙيان ٿو.صدوري جا ماء ۽ ٻين گھر ڀاتين جي احتجاج بعد به ھو نه مڙيو ۽  سرعام اعلان ڪيائين ته  رشتو ٽوڙيان ٿو
شاھد جو دل ته پرزا ٿيو پر اصل قيامت صدوري مٿان ڪڙڪي پئي.سوچيندي رھي اي منھنجا مالڪ ھي تو ڇا ڪيو دل ۽ روح جي ويجھو رھندڙ شاھد جنھنڪي مان دلي طور پنھنجو ڪري چڪي آھيان تون اھو به مو کان کسين ٿو.يا الله رحم ڪر منھنجو شاھد مونکان جدا نه ڪر ھن جنم ته ڇا ايندڙ ھر جنم ۾ مونکي شاھد ئي پنھنجو ور کپي.صدوري جي نا الله ٻڌي نا ئي پيء ۽ جلد ئي ان جي شادي ٻي پاسي ڪرڻ بابت سوچڻ لڳو.شاھد صدوري کي چيو مان توسان ٻڌل آھيان ھمت ڪرين ته ھلي نڪاح ڪيون منھنجا ماء پيء به راضي آھن پنھنجي نڪاح سان.پنھنجو رشتو ٽوڙڻ وارو  فقط چاچو آھي خبر ناھي ڪنھن ۽ ڇو ورغلايو اٿس.صدوري جيڪا ساھ به پنھنجي مرضي سان نا کڻي سگھندي ھئي ان ۾ ايتري ھمت جو سوال ئي نا ھيو.ھو چپ چاپ پنھنجي اجڙيل خوابن ۽  خوشين جو تماشو پاڻ ئي ڏسڻ لڳي.ھڪ ڏينھن اچانڪ سان ان جي پيء چيو تنھنجي اڄ شادي آھي تيار ٿي ڪجھ دير ۾ نڪاح آھي.صدوري ۽ انجون ڀيڻيون ۽ ڀائرن مان ڪوبه خوش نه ھيو ۽ ھڪ شادي شده  3 ٻارن جي پيء چاليھ سالن جي رجب علي سان ان جي شادي ڪرائي وئي جنھنجا ٽئي ٻار ميٽرڪ پاس ڪري وڌيڪ تعليم ڪاليجن مان حاصل ڪري رھيا ھئا ۽ عمر ۾ صدوري کان به وڏا ھئا.جئين ھو ان جھنم نما گھر ۾ پھتي ته ان کي مڙس جي اڳوڻي زال طرفان مھڻا ملڻ شروع ٿيا ۽ ھو ان سان بدسلوڪي ڪندي رھي ان جا ٻار به اخلاقي رويو نه رکندا ھئا محض ھڪ نوڪراياڻي جي حيثيت ھئي.رجب علي کي به پنھنجي پھرين زال سان محبت ھئي ڇو جو ھو پڙھيل لکيل ۽ ان جي ھم عمر ھئي.ھو صدوري کي صرف ظلمن لاء وٺي آيو ھيو.پر ان ۾ انجو قصور نا پر الله وسائي جو ھيو ڪجھ مھينا غيرن جي ستم ھيٺ رھندڙ صدوري جو امتحان اڃا به ڪو باقي ھيو.ھو پڙھيل ليکيک ته خاص ھئي ڪونه جو تعليم جي زور تي حوصلا بلند ڪري پنھنجي ڪا وڪالت ڪري ملندڙ مھڻن جو ڪو جواب ڏئي سگھي پاڻ سان ڪيل نا انصافين کي لفظي ويس ڍڪائي سگھي.رجب اھا شادي پنھنجي زال کان لڪائي ڪئي ھئي جنھن سبب ھو ۽ ان جا جوان ٻار ان تي خفا ھئا ۽ آخر پرزور مطالبو ڪيائين ته انکي ھميشه لاء نيڪالي ڏي يا اسان مان ھٿ ڪڍ.رجب علي کي ته اھي ئي عزيز ھئا.۽ انھن جو چيو مڃيندي رجب صدوري کي سندن پيء جي گھر ڇڏي طلاق ڏئي ھليو ويو.صدوري جي دل ته ڀورا ڀورا ھئي ھو ته الائي ڪيترا سور اندر ۾ سانڍي چڪي ھئي.پر اھو صدمو سڀن لاء ھيو.الله وسائي چاھيو پئي ته جٿ ڏني اٿم سڄي عمر اتي رھي پر ڌي جي واپسي تي ھو شرمسار ته ھيو پر ڪيل غلطي جو اعتراف ھڪ ڀيرو به نه  ڪيائين ۽ ھفتو گزرڻ بعد پنھنجي زال کي چوڻ لڳو جلد ئي صدوري لاء ٻيو رشتو ھٿ ڪري ان کي پرڻايان ٿو.الله وسائي ڪا صلااح نه پئي ورتي پر فيصلو پئي ٻڌايائين.انھي مھل ئي ڪنڊ کان لڪي اھي ڳالھيون ٻڌندڙ صدوري جنھن جي ھٿ ۾ اسٽيل جو وڏو ٿالھ ھيو سو ھٿ مان ڇڏائيندي ھيٺ ڪرندي وڏا ٺرڪا ڪندو ويو  ۽ اتي ئي زمين ۾ ڄڻ لرزش پيدا ڪندو ويو ۽  شاھ لطيف جي بيتن کان اڻڄاڻ صدوري جي دل ۾ لفظن جي تبدلين سان ھي سٽون دھرائجڻ لڳيو.
سرجيس ته سور سامائي ته سک ويا
اھي ٻئي پور مون نماڻي نصيب ٿيا.
http://www.thekawish.com/beta/epaper-details.php?details=2015/July/30-07-2015/Page5/P5-3.jpg

Friday, 17 July 2015

A Missing kiss of forehead after sighted moon of Eid عيد جي چنڊ ڏسڻ بعد وڃايل پيشاني واري چُمي

#IncompleteEid  #IncompleteSmiles #IncompleteLife
A Missing kiss of forehead after sighted moon of Eid
عيد جي چنڊ ڏسڻ بعد وڃايل پيشاني واري چُمي

عيد خوشين جو تھوار جيڪو اسلام مذھب ۾ رمضان المبارڪ جي روزن بعد شوال جو چنڊ ڏسي ملھائي ويندي آھي.
ان چنڊ جو مونکي به بي  صبري سان انتظار ھوندو ھيو،نون ڪپڙن جوتن ،ميندي ۽ ميڪ اپ جي ريس مونکي به پنھنجين سھيلين سان ۽ ڪزنس سان مقابلي ۾ اچي بيھارندي ھئي.ننڍپڻ ۾ ته عيد جي ڏينھن پائڻ کان اڳ پنھنجو جوڙو به نه ڏيکاريندي ھيس ڪنھن کي،ھر شيء ڪپڙن جي ميچنگ کان وٺڻ جي به شوقين ھيس.بابا جڏھن شاپنگ تي وٺي ويندو ھو ته چوندي ھيم پھرين ڪپڙن جي شاپ تي ھلي ،اھي وٺبا ڇوته ٻي شاپنگ تي ڪپڙن جي ماتحت ئي ڪرڻي ھوندي ھئي.رمضان ۾ ھڪ جا چار چڪر لڳائيندي ھيس ڪيڏي به رش  ۽ پيھ پيھان ڇو نه ھجي ،پر مان ايتري ته پرجوش ھوندي ھيس جو تنگي به  نه ٿيندي ھئي.صبح کان ويندي اچي ٽپھري ٿيندي ھئي پر ٿَڪ جو احساس معمولي ۽ غير اھم لڳندو ھيو.شام ٿيندي ئي گھر مان نڪري ٻاھر ڪنھن کلي جڳھ تي يا ڪافي دفعا ڳوٺ واري گھر جي ڇت تي چڙھي به عيد جو چنڊ ڏٺو ھيم.چنڊ ڏسڻ بعد بابا جي پيشاني تي چمي پيار ۽ شفقت ڀريو ڀاڪر مون لاء خاص اھميت رکندو ھيو.اھو به ڄڻ چاند رات جو حصو يا ڪا رسم ھئي مون لاء جيڪا وڏي خوشي سان پوري ڪندي ھيس.اھا چُمي اعزاز ،انعام ،توڙي بي انتھا پيار جي نشاني ھئي،روزمره جي چمين کان مختلف ۽ غيرمعمولي ھئي.ھڪ نئون وڻندڙ احساس ڏيئي ويندي ھئي.
رات جو ٻنھي ھٿن تي ميندي لڳائيندي ھيس ۽ دوستن وچ ۾ اھو طئي ڪندا ھئاسين ته ڪنھنجي ٿي ميندي وڌيڪ رنگ ڪري ،پوء ان سبب جي ڪري رات جي ماني امي يا امي  جي اڪثر مصروف ھجڻ سبب   بابا ھڪ ھڪ گرھ ڪري کارائيندو ھيو.اھا ميندي سڄي رات لڳل ھوندي ھئي صبح جو جڏھن پھرين اک کلندي ھئي پنھنجا ھٿ ڏسي جنھن مان سڪل ميندي ڪجھ ڇڻي ويندي ھئي، اھي ڳاڙھا ميندي رتا ھٿ ڏسي واقعي به خوشي ٿيندي ھئي.عيد جي ڏينھن دل جي موسم ۾بھاري سبب آسپاس جي موسم جي گرمي يا سردي خاص پنھنجو اثر نه ڇڏيندي ھئي.مڪمل تيار ٿي اچي بابا ۽ امي کي ڏيکاريندي ھيم.اھي جام خوش ٿيندا ھئا.سڪون واري مرڪ انھن جي چپن تي ھوندي ھئي.بابا ته چوندو ھيو ٻارن عيد ڪئي ٻار خوش ٿيا ته سمجھو منھنجي ٿي پر تنھن ھوندي به ان تي زور وجھي چوندا ھئاسين جيڪر بابا اوھان نوان ڪپڙا نه پاتا ته اسان به بائيڪاٽ ڪنداسين .پوء پنھنجي ڳالھ ۾ اسان ڪامياب ٿي ويندا ھئاسين.منھنجي دل پنھنجي فيملي مڪمل ڏسي مطمئن ھوندي ھئي.ھڪ اھڙي گھاٽي وڻ جي سائي جي اندر پاڻ کي مڪمل محفوظ ،پريشانين جي طوفانن ۽ دنياوي لوڏا ،جيڪي زلزلي مثل ئي ھوندا آھن ان سڀ کان بچڻ لاء مون وٽ فل پروف ھڪ ڪور موجود ھيو.جيڪو ھر مشڪل ۾ ڪنھن جنگ ۾  بيٺل سالار جيان تلوار مياڻ مان ڪڍي اڳڀرو ٿي مقابلو ڪري ھر رڪاوٽ کي پاڙان پٽي ھڪ محفوظ  خطرن کان پاڪ رستو مھيا ڪندو ھيو.يقين ڄاڻو زندگي جي سفر دوران جيڪر رستي تي ڪو ڪنڊو يا پٿر به نظر ايندو ھو ته ھُو ھٽائي ڇڏيندو ھيو اھو ئي سبب ھيو جو ان جي موجودگي ۾ مونکي ڪا ٺوڪر نا لڳي ،ڪو ڌڪو نا آيو ،ڪنھن سخت نوڪ واري ڪنڊي منھنجي پيرن توڙي ھٿن کي نا ڇھيو ھيو.

ٿي املتاس تان  ڪوڪ ڪويل ڪري، ھو پري آ پري آ پري آ.
جي ھو يا جھڳو داءُ پنھنجو لڳو ،جيت ڇا ھار ڇا ڪير پٺتي وري.
آءُ رابيل ڪومائجن ٿا پيا ،ڪا سڳنڌ آھ جنھن جي نا تو بن سري.
مڌ ڪھڙو به آھ ڪلالو ڏيو، رات گھنگور آڪئين به ٽاڻو ٽري.
اي اياز اينٿرا توته پايل ٻڌي،  پير سوچي ته رک ڌر تتي تي ڌري.

شيخ اياز

ھي عيد منھنجي زندگي جي  ٻي  نا مڪمل عيد آھي جيڪا مونکي عيد لڳي ئي نه پئي.لڳندي بي آخر ڪئين ھو ته آھي ئي ڪونه....
دنيا جٿي شاپنگن ۾ خريد ۾  حد کان وڌيڪ مصروف آھي اتي مان رمضان جي آخري عشري ۾ به مڪمل فارغ ھيس.بازار جو رخ ڪري ويس  ته جون مھيني جي پوري پگھار کڻي ويس ته من ڪو موڊ ٺھندو ته پاڻ لاء ڪجھ وٺندس.بازار ۾  پھتل نئي عيد ڪليڪشن جا ڪپڙا، نيو لان جو دلڪش پرنٽون، ڪڙھائي وارا رنگ برنگي جوڙا ،جوتن جا مختلف اسٽائل ھر قسم جي ميڪپ  اپ جا پھتل نوان آئٽم ،سڀ ڪجھ ھيو پر دل ذرو به وٺڻ لاء راضي نه پئي ٿي.چڪر ڏئي خالي ھٿي گھر پھتس ۽ سمھي اچي سوچيم ايتري اڌوري ٿي وئي آھيان جو خوشين جو تھوار ڄڻ ته مون لاء غم کڻي ايندو ھجي.
عيد جو چنڊ ڏسڻ لاء به دل نٿي چوي جيڪر ڏٺم ته پيشاني منجھ لڪل تقدير شڪوه ڪري ڏيندي.پوئين سال به گرمي نه ھوندي به عيد جو چنڊ اُڀرندي ئي اکين سان گڏ پيشاني آلي ٿي وئي ھئي.اھا چُمي نا وسرڻ جھڙي ھن دفعي ھن چاند رات  تي به مونکي نامڪمل ھئڻ جو شدت سان احساس ڏياريندي.
ميندي به  مان آخر ڇو لڳايان جڏھن ماني کارائڻ وارا پيار ڀريا ھٿ مونکي نظر ئي نه پيا اچن.مان آخر ڇو ملھايان عيد جڏھن ته دل جي دنيا ۾ ويراني آھي.ملڪ پار ويل پرديسي ته دير سوير موٽي ايندا آھن پر زندگي پار ڪري ويل پرديسي جي اچڻ جي مونکي ٽائيم جي ڪا خبر ناھي پوئين عيد به انتظاري اکين سان در ڏي تڪيندي  گزري وئي.يقين سان چوان ٿي منھنجو پرديسي ڪٺور دل نا بلڪه نازڪ دل آھي.پنھنجي ڏاھي ڌي سان ان جي محبت جو ڪا ماپ تول ئي ناھي .ھو ته ھڪ ڏينھن به پري نه رھي سگھندو ھيو سو اھا سازش ٻي ڪنھن جي ٿي لڳي جيڪو اسانکي جدائي جي گھاڻي ۾ مسلسل 2 سالن کان بي دردي سان پيو پيھي جنھن جو اڃا انت نظر ئي نه پيو اچي.ٽپالي ڪو خط نياپو به ناھي ڏنو ايستائين جو فون ڪال توڙي مسڪال به ناھي آئي، ايندي به ته ڪئين ان جو ڪيو موبائل جو سمپل سيٽ موبلينڪ جاز جي سم سميت گھر ۾ محفوظ پيو آھي.ھا ياد آيو ان جي ساڄي ھٿ ۾ دُر نجف واري پاتل مُنڊي به محفوظ پيل آھي.۽ ھا اوريجنل شناختي ڪارڊ به پيو آھي.ھڪ سرٽيڪفيٽ به انجي نالي سان ٺھيل پيل آھي چون ٿا اھو ڊيٿ سرٽيفيڪٽ آھي پر مونکي اھو پڙھڻ باوجود  سمجھ ۾ صفا  نٿو اچي سو مان ٻين جون ڳالھيون مڃڻ کان انڪاري آھيان.عيد جا ڏينھن ويجھا ٿيا ته وري وري ھانء ٿو ڀرجي اچي.سچ ٻڌايان ھاڻي ته سڪ ۽ اُڪير به جام ٿي لڳي.جنھن جو اظھار ڪنھن ٻولي ۾ ڪري به نٿي ڪري سگھان .واقعي به لفظ ته محدود آھن ڪئين ٿا جذباتن جي ترجماني ڪري سگھن جيڪي اُڏائي جيت وانگر اندر کائن پيا.عيد چھري تي مرڪون ته کڻي اچي ٿي پر ڪٿي مرڪون کسڻ جو سبب ٿي وئي ته ڇا ڪجي.منھنجي وڃائجي ويل چُمي ٻه سال گزري وڃڻ باوجود مونکي اڄ تائين ناھي ملي.مان سڄي زندگي انجي ڳولا ۾ لڳائڻ چاھيان ٿي پر ڪو ته خاطري ڪرائي ڪنھن وٽان ته حوصلو ملي تا واقعي تنھنجي گُم ٿيل قيمتي شيء خوشي جي خزاني ۾ ڪوھ نور ھيري جي حيثيت رکندڙ اھا چُمي توھانکي ھڪ ڏينھن ملي ويندي.مون اميد جو دامن ته ناھي ڇڏيو اڃا انتظار ڪندي ٿڪي به ناھيان پر وري به اداسي ڪنھن ڪاريھر نانگ جھڙي دشمن جيان ھر ھر وار ٿي ڪري.اھي وار سھڻ جي سگھ ۾ ٿوري ڪمي به مونکي ڪمزور ٿي بڻائي.ڏاھي ڌي ڪر ھر وقت سڏ ڏيندر ھو ويندي ويندي مونکي چريو ،پاڳل ،ضدي  ۽ ڪمزور بنائي ويو.

ھو عشق محبت جي دنيا گزري به وئي گزري به وئي
آ ياد جنھن جي باقي سا گزري به وئي گزري به وئي
اڄ ياد اوھانجي آئي يا ھر شئي تي ڇايو نور مٺا
يا صن چمن مان باد صبا گزري به وئي گزري به وئي.
ھاڻي ته لھي ويو آ دريا جنھن ڪشتي ڪشتي ڪئي پاره
اي ھمسفرو ھو موج بلا گزري به وئي گزري به وئي.
ڪي ڏينھن ھيا جو نينھن ھيا جو ڪنھن جي سونھن ورونھن ھئي
نه رھي نه رھي نه رھي او الا گزري به وئي گزري به وئي.
اي ابر ڪرم تنھنجا سائل تو ڏانھن تڪيندي رھجي ويا
بدلي نه ھوا ڇائي نه گھٽا گزري به وئي گزري به وئي.
ڪنھن ڪانه ٻڌي ڪنھن ڪانه ٻڌي توڙي ويو عرش وفرش لُڏي
ڪنھن جي دل مان نڪتي به صدا گزري به وئي گزري به وئي.
جيڪا به گھڙي توسان گزري آ ياد انھي جي پيار ڀري
مان ڪئين چوان منھنجا پيارا گزري به وئي گزري به وئي.
ڏک گھوري مون سک ورتا ھا ڪنھن پياري جا جڳ ساري جا
پڇ ئي نه اياز اھي ڏکڙا گزري به وئي گزري به وئي.

(شيخ اياز ،ڀونر ڀري آڪاس ،پيج نمبر 229، 230)

ماھم سنڌي :-(